FPO માટે કેન્દ્રીય મદદ ચાલુ રહેશે, સરકાર આગામી 5 વર્ષ સુધી સ્કીમ લંબાવી શકે છે
29-10-2024
સરકારે વર્ષ 2025 સુધીમાં દેશમાં કુલ 10,000 એફપીઓ બનાવવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે.
ખેડૂત ઉત્પાદક સંગઠન એટલે કે FPO માટે કેન્દ્રીય સહાય હાલમાં ચાલુ રહેશે. તેને બનાવવા માટે કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા નાણાકીય સહાય આપવામાં આવે છે. એક રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે કેન્દ્ર સરકારની આ યોજનાને આગામી 4-5 વર્ષ સુધી લંબાવી શકાય છે. અત્યાર સુધી FPO સ્કીમની અવધિ વર્ષ 2025 માટે રાખવામાં આવી હતી. પરંતુ તેને વધુ વધારવા માટે પણ વિચારણા ચાલી રહી છે.
દેશમાં અત્યાર સુધીમાં 9200 FPOની રચના કરવામાં આવી છે. કેન્દ્ર સરકારની યોજના હેઠળ, આ FPO ની રચના કંપની અથવા સહકારી સ્વરૂપે કરવામાં આવી છે. સરકારે વર્ષ 2025 સુધીમાં દેશમાં કુલ 10,000 એફપીઓ બનાવવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે, જેમાંથી 9200 એફપીઓ બનાવવામાં આવ્યા છે. કૃષિ મંત્રાલયના અધિક સચિવ ફૈઝ અહમદ કિડવાઈએ 'બિઝનેસલાઈન'ને જણાવ્યું કે, અમે આ કાર્યક્રમ (FPO)ને આગળ લઈ જઈશું અને તેને વિસ્તારવાની તૈયારીઓ છે.
સરકારે FPOનું બજેટ વધાર્યું
વર્ષ 2020 માં, કેન્દ્ર સરકારે '10,000 FPOs ની રચના અને પ્રમોશન' નામની યોજના શરૂ કરી હતી, જે હેઠળ દેશભરમાં FPO ની રચના કરવામાં આવી રહી છે. સરકારે આ માટે 6865 કરોડ રૂપિયાનું બજેટ રાખ્યું હતું. માર્ચ 2025 સુધીમાં 10,000 નવા એફપીઓ બનાવવાનો લક્ષ્યાંક હતો. એફપીઓનો ઉદ્દેશ્ય એક એવી સંસ્થા બનાવવાનો હતો જ્યાં ખેડૂતો અને ખરીદદારો એક મંચ પર આવે અને એકબીજા સાથે ખરીદી અને વેચાણનો વ્યવસાય કરે. મતલબ કે ખેડૂતે પોતાની ઉપજ વેચવા માટે ઘરે-ઘરે દોડવું પડતું નથી અને ખરીદનારને માલ ખરીદવા માટે અહીં-તહી ભટકવું પડતું નથી. એક તરફ ખેડૂતોની આવક વધારવાનો હેતુ હતો અને બીજી તરફ ખરીદદારોની સુવિધા વધારવા પર ધ્યાન આપવામાં આવ્યું હતું.
આ લક્ષ્યને ધ્યાનમાં રાખીને સરકારે દેશમાં 10,000 એફપીઓ બનાવવાનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે. તેમાંથી 9200 સંસ્થાઓ તૈયાર છે જેની સાથે લગભગ 25 લાખ ખેડૂતો અને અન્ય વ્યક્તિઓ સંકળાયેલા છે. આ એફપીઓનું કામ દેશના 33 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં ચાલી રહ્યું છે. મોટી વાત એ છે કે આ તમામ FPOનું કુલ ટર્નઓવર 1300 કરોડ રૂપિયા છે અને સરકારે તેમાં 450 કરોડ રૂપિયાનું રોકાણ કર્યું છે.
સરકારનું ધ્યાન FPO પર વધુ
એફપીઓ વિશે વાત કરતા, કૃષિ મંત્રાલયના ફૈઝ કિડવાઈએ કહ્યું કે તે એક નિર્ણાયક તબક્કે છે. આથી જ્યાં સુધી આ કાર્યક્રમને આગામી 4-5 વર્ષ સુધી લંબાવવામાં ન આવે ત્યાં સુધી તે અંગે કોઈ નક્કર તારણ કાઢવું મુશ્કેલ છે. તેમણે કહ્યું કે, સરકારે FPO બનાવવા માટે બજેટમાં 30 ટકાનો વધારો કર્યો છે અને પહેલા તે 450 કરોડ રૂપિયા હતો, તેને વધારીને 581 કરોડ રૂપિયા કરવામાં આવ્યો છે.
કૃષિ મંત્રાલય હેઠળ એક ઇનપુટ લાઇસન્સિંગ યોજના છે જેમાં ખાતર, ખાતર અને જંતુનાશકોના પુરવઠા માટે 30,000 લાયસન્સ ખેડૂતોના સંગઠનોને આપવામાં આવ્યા છે. છેલ્લા બે મહિનામાં કૃષિ મંત્રાલય દ્વારા આ લાઇસન્સ આપવામાં આવ્યા છે. FPO માટે બેંકો પાસેથી લોન મેળવવી પણ સરળ બની રહી છે. વધુને વધુ ખેડૂતો આ યોજનાનો લાભ લઈ શકે તે માટે સરકારે બજેટમાં વધારો કર્યો છે અને આ યોજનાને આગામી 4-5 વર્ષ સુધી લંબાવવાની તૈયારીઓ ચાલી રહી છે.
