ખાતર ખરીદવા અંગે ખેડૂતોને ચેતવણી આપી, અસલી અને નકલી DAP ઓળખવાની 5 રીતો જણાવી

રવિ પાકની વાવણી શરૂ થતાની સાથે જ છેતરપિંડી કરનારાઓ નકલી ખાતરનું બજારોમાં વેચાણ કરી રહ્યા છે. નકલી ખાતર સામે ખેડૂતોને સાવધાન કરતી વખતે, યુપી સરકારે વાસ્તવિક અને નકલી ડીએપી ખાતરને ઓળખવા માટેની પદ્ધતિઓ આપી છે. ખેડૂતોને તેના દાણાના કદ, સુગંધ અને રંગના આધારે વાસ્તવિક કે નકલી ડીએપી ખાતરની ઓળખ કેવી રીતે કરવી તે જણાવવામાં આવી રહ્યું છે. તમને જણાવી દઈએ કે ગયા મહિને પંજાબ, હરિયાણા સહિત કેટલાક અન્ય રાજ્યોમાં ભેળસેળયુક્ત ખાતરના સેમ્પલ મળ્યા હતા, જે બાદ કેટલીક કંપનીઓ સામે કાર્યવાહી કરવામાં આવી છે. 

હવે ઓક્ટોબરમાં ખેડૂતોએ રવિ પાક ઘઉં, ચણા, જવ, કઠોળ અને સરસવ સહિતના કેટલાક મુખ્ય પાકોની વાવણી શરૂ કરી દીધી છે. પાકની વાવણી સમયે, ખેડૂતોને બીજ અંકુરણને ઝડપી બનાવવા માટે DAP ખાતરની જરૂર પડે છે. જેના કારણે સહકારી ખાતર કેન્દ્રો પર ખેડૂતોની કતારો જોવા મળી રહી છે. સરકારના દાવા છતાં કેટલાક વિસ્તારોમાં ખેડૂતોને ખાતર મેળવવામાં મુશ્કેલી પડી રહી છે. જેનો લાભ લઈને કેટલાક વિક્રેતાઓ ઉંચા ભાવ વસૂલી રહ્યા છે તો કેટલીક જગ્યાએ ખાતરની સાથે મનસ્વી રીતે ઉત્પાદન પણ વેંચવામાં આવી રહ્યું છે. જ્યારે, છેતરપિંડી કરનારાઓ તકનો લાભ લઈ ખેડૂતોને નકલી કે ભેળસેળવાળું ખાતર આપી રહ્યા છે. 

પૈસા ખર્ચ્યા વિના વાસ્તવિક કે નકલી ખાતર ઓળખવાની રીત 

ઉત્તર પ્રદેશ સરકારના કૃષિ વિભાગ હેઠળના બ્યુરો ઑફ એક્સટેન્શન એજ્યુકેશન એન્ડ ટ્રેઈનિંગે ખેડૂતોને અસલી નકલી ખાતરો ઓળખવા માટે ઘરેલું ઉપાયો જણાવ્યા છે. આ ઉપાયો અપનાવીને ખેડૂતો કોઈપણ પૈસા ખર્ચ્યા વિના ઘરે બેઠા વાસ્તવિક અને નકલી ખાતરની ઓળખ કરી શકે છે. 

1. મૂળ એટલે કે શુદ્ધ DAP દાણાદાર અને સખત હોય છે.
2. વાસ્તવિક DAP ખાતરના દાણા ભૂરા, કાળા અને બદામના રંગના હોય છે.
3. જ્યારે આંગળીના નખ વડે ખંજવાળવામાં આવે ત્યારે મૂળ DAP સરળતાથી ઉતરતું નથી. 
4. શુદ્ધ ખાતરના દાણા એકસરખા કદના હશે, કોઈ બહુ નાનું કે બહુ મોટું નહીં હોય.  
5. ડી.એ.પી.ના કેટલાક દાણા લઈને તેમાં ચૂનો ભેળવીને તમાકુની જેમ પીસવાથી તીવ્ર વાસ આવે છે. 
6. જો ઉપરોક્ત રીતે ખાતરનું પરીક્ષણ કર્યા પછી તેમાં પ્રતિકૂળ ફેરફાર જોવા મળે તો તમે ભેળસેળ શોધી શકો છો. 

   અન્ય ઉત્પાદનોને ખાતર સાથે ટેગ કરીને વેચવા પર કાર્યવાહી

   રાજસ્થાન સહિતના કેટલાક રાજ્યોમાં ખેડૂતોની ખાતરની જરૂરિયાતનો લાભ લઈને કેટલાક વિક્રેતાઓ ખાતરની બોરીઓ પર ટેગ લગાવીને અન્ય ઉત્પાદનોનું વેચાણ કરી રહ્યા છે અને ખેડૂતોને ખરીદવા દબાણ કરી રહ્યા છે. રાજસ્થાનના કૃષિ કમિશનર ચિન્મયી ગોપાલે જણાવ્યું હતું કે ખાતરના વિક્રેતાઓ યુરિયા, ડીએપી, એસએસપી અને એનપીકે ખાતરની સાથે અન્ય ઉત્પાદનો જેમ કે સલ્ફર, હર્બિસાઈડ, જંતુનાશક, સૂક્ષ્મ તત્વ મિશ્રણ, બાયોફર્ટિલાઇઝર વગેરેને ટેગ કરીને વેચી રહ્યા છે, જો ખેડૂતો ઇચ્છતા ન હોય તો પણ. છે, જે સંપૂર્ણપણે ખોટું છે. જો આમ કરતા પકડાશે તો તેમને ફર્ટિલાઈઝર કંટ્રોલ ઓર્ડર 1985 હેઠળ કડક કાર્યવાહી કરવાની ચેતવણી આપવામાં આવી છે.