15 વર્ષમાં ભારતની કાજુ નિકાસમાં 50 ટકાનો ઘટાડો, જાણો શા માટે ધંધામાં થયો ઘટાડો

છેલ્લા 15 વર્ષમાં ભારતમાં કાજુની નિકાસમાં 50 ટકાથી વધુનો ઘટાડો થયો છે. વર્ષ 2011-12 માં, જ્યારે ભારતે 1.31 લાખ ટન કાજુની નિકાસ કરી હતી, તે એક રેકોર્ડ સ્તર હતું. પરંતુ હવે પરિસ્થિતિ ઘણી બદલાઈ ગઈ છે. વર્ષ 2022-23 માં, ભારતે ફક્ત 59,581 ટન કાજુની નિકાસ કરી હતી, જે છેલ્લા 20 વર્ષમાં સૌથી ઓછી છે.

નિકાસ રેકોર્ડ નીચી સપાટીએ પહોંચી

બીટા ગ્રુપ (નટકિંગ બ્રાન્ડના માલિક) ના ચેરમેન જે. રાજામોહન પિલ્લઈએ જણાવ્યું હતું કે નાણાકીય વર્ષ 2023-24 માં ભારતની કાજુની નિકાસ માત્ર $339.21 મિલિયન હતી, જે છેલ્લા 7 વર્ષમાં સૌથી નીચો આંકડો છે. તે જ સમયે, નટ્સ એન્ડ ડ્રાયફ્રુટ્સ કાઉન્સિલ ઓફ ઈન્ડિયાના પ્રમુખ ગુંજન જૈનના જણાવ્યા અનુસાર, કાજુની નિકાસ હવે ઘટીને માત્ર 45,000 ટન થઈ ગઈ છે.

ઘટાડાનું કારણ શું છે?

• વૈશ્વિક સ્પર્ધા: વિયેતનામ જેવા દેશોએ અદ્યતન ટેકનોલોજી અપનાવીને બજારમાં સસ્તા અને સારા કાજુ રજૂ કર્યા છે.
• ઊંચી કિંમત: ભારતમાં ઓટોમેશનના અભાવે પ્રોસેસિંગ ખર્ચ ઊંચો છે.
• આયાત પર નિર્ભરતા: ભારત કાચા કાજુનો મોટો હિસ્સો આફ્રિકન દેશોમાંથી આયાત કરે છે, જ્યાં પુરવઠો ખોરવાઈ રહ્યો છે.
• આબોહવાની અસરો: અલ નીનો જેવી આબોહવાની ઘટનાઓ પણ પુરવઠા શૃંખલાઓને અસર કરી રહી છે.

ભારત વિરુદ્ધ વિયેતનામ

વિયેતનામ હવે વિશ્વનો સૌથી મોટો કાજુ નિકાસકાર દેશ બની ગયો છે. 2023 માં, વિયેતનામે 3.6 અબજ ડોલરના 6.44 લાખ ટન કાજુની નિકાસ કરી હતી. તેની સરખામણીમાં, ભારત ઘણું પાછળ છે.

સ્થાનિક માંગ અને ઉત્પાદન

ભારતમાં કાજુનો સ્થાનિક વપરાશ ૩.૫ લાખ ટનથી વધુ છે. દેશમાં લગભગ ૭ થી ૭.૫ લાખ ટન કાચા કાજુનું ઉત્પાદન થાય છે, જ્યારે ૧૧-૧૩ લાખ ટન કાચા કાજુની આયાત કરવામાં આવે છે. આ રીતે, કુલ ૨૦ લાખ ટન કાચા કાજુના પ્રોસેસિંગમાંથી માત્ર ૪-૪.૨ લાખ ટન તૈયાર કાજુનું ઉત્પાદન થાય છે.

ભવિષ્યનો માર્ગ

જો ભારત કાજુની નિકાસમાં ફરીથી પોતાની પકડ મજબૂત કરવા માંગે છે, તો તેણે ટેકનોલોજીકલ અપગ્રેડેશન, ખર્ચ ઘટાડવા અને સ્થાનિક સંસાધનોના વધુ સારા ઉપયોગ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું પડશે. નહિંતર, આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં સ્પર્ધા વધુ મુશ્કેલ બનશે.