ખેડૂત મિતુલભાઈએ કુદરતી ખેતીને રોજગારનું સાધન બનાવ્યું, હવે શાકભાજીમાંથી 3.5 લાખની કમાણી.

ખેતીમાં સફળતાની આ વાર્તા ગુજરાતના વાંકળા ગામના પ્રગતિશીલ આદિવાસી ખેડૂત મિતુલભાઈ ચૌધરીની છે. મિતુલભાઈએ ઓછા ખર્ચે કુદરતી ખેતી દ્વારા મોટી સફળતા મેળવી છે. માંડવી તાલુકાના સરકાણીયા ફળિયામાં રહેતા મિતુલભાઈએ પરંપરાગત રાસાયણિક ખેતી છોડીને ગાય આધારિત કુદરતી ખેતી અપનાવી હતી. આનાથી માત્ર તેમની આવકમાં વધારો થયો નથી, પરંતુ જમીન અને હવાને રાસાયણિક ખાતરોથી દૂષિત થવાથી પણ બચાવી શકાઈ છે.

આજે, મિતુલભાઈ 1.50 વીઘા જમીનમાં ટીંડોરા અને રીંગણની ખેતી કરે છે, જેનાથી તેમને દર મહિને 3.6 લાખ રૂપિયા અથવા 30,000 રૂપિયાની વાર્ષિક આવક થાય છે. તેમની ખેતીની સફર ટકાઉ ખેતીની તકનીકોમાં ઊંડી રુચિ સાથે શરૂ થઈ. આ પછી, તેણે કુદરતી ખેતીની પદ્ધતિઓનો અભ્યાસ કરવાનું શરૂ કર્યું જેથી તે માહિતી મેળવી શકે અને તેને અપનાવી શકે. માહિતી મળતાં તે તેમાં જોડાઈ ગયો અને કુદરતી ખેતી શરૂ કરી. આ ખેતી માત્ર વધુ ઉપજમાં પરિણમી નથી, પરંતુ તેમનો પાક રોગમુક્ત પણ રહ્યો છે.

સરકારી યોજનાનો લાભ

ખેડૂત મિતુલભાઈ તેમની સફળતાનો શ્રેય સાધન સહાય યોજના અને તેમને જિલ્લા કૃષિ વિભાગ તરફથી મળેલા સમર્થનને આપે છે. આ યોજના હેઠળ, તેમને વેલા શાકભાજી માટે પોલીહાઉસ બનાવવા માટે સહાય મળી, જેણે તેમની ખેતીમાં પરિવર્તન લાવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી. આ સાથે તેમની રક્ષિત ખેતી શરૂ થઈ અને તેમની કમાણી પણ વધવા લાગી. આ કમાણીથી પ્રેરાઈને તેણે વધુને વધુ ખેતી પર ધ્યાન આપ્યું. હવે તે શાકભાજીની ખેતીમાંથી દર મહિને સરળતાથી 30,000 રૂપિયા સુધીની કમાણી કરે છે.

રસપ્રદ વાત એ છે કે, મિતુલભાઈ તેમની પેદાશો વેચવા માટે બજારો પર નિર્ભર નથી. નજીકના સ્થાનિક ગ્રાહકો, સંબંધીઓ અને પડોશીઓ સહિત, તેમની કુદરતી રીતે ઉગાડવામાં આવતી શાકભાજી સીધી ખરીદવાનું પસંદ કરે છે. તેમની સફળતાએ આ વિસ્તારના અન્ય ખેડૂતોને કુદરતી ખેતી કરવા માટે પ્રેરણા આપી છે. તેમણે કહ્યું, "આ ખેતી પદ્ધતિએ મને આર્થિક રીતે મજબૂત બનાવ્યો છે અને મારા પરિવાર માટે રોજગાર અને આવકનો કાયમી સ્ત્રોત પણ પ્રદાન કર્યો છે."

મિતુલભાઈની આ વાર્તા કહે છે કે ખેડૂતો કુદરતી ખેતીમાં કામ કરે તો ઓછા દિવસોમાં અને ઓછા ખર્ચે સારું કરી શકે છે. આનાથી પરિવારની આજીવિકા જાળવવાની સાથે પર્યાવરણને પણ બચાવી શકાય છે. તેમની ખેતીની સફળતાએ અન્ય ખેડૂતોને કુદરતી ખેતી અપનાવવાની પ્રેરણા આપી છે. સમગ્ર ગુજરાતમાં આ પ્રકારની ખેતીને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવી રહ્યું છે.

કેન્દ્ર સરકારની મોટી પહેલ

કેન્દ્ર સરકારે પણ મોટા પાયે આવા પ્રયાસોને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે. એક દિવસ પહેલા, સરકારે કુદરતી ખેતીનું રાષ્ટ્રીય અભિયાન શરૂ કર્યું જેમાં દેશના 1 કરોડ ખેડૂતોને કુદરતી ખેતી સાથે જોડવામાં આવશે. આ કાર્યમાં વધુમાં વધુ ખેડૂતોને કુદરતી ખેતીની તાલીમ આપવામાં આવશે. કેન્દ્ર સરકાર આ મિશન પર 2481 કરોડ રૂપિયા ખર્ચ કરશે. આ પ્રકારની ખેતીને દેશના દરેક ક્ષેત્રમાં પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે જેથી રસાયણ મુક્ત ખેતી વધી શકે અને જમીન અને પર્યાવરણને બચાવી શકાય.